Hội thảo khoa học: Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?
28 tháng 05 năm 2021
(ĐTTCO)-Lịch sử hệ thống tiền tệ toàn cầu luôn có những thay đổi khi hệ thống hiện tại gây ra những hỗn loạn kinh tế bên trong nó. Một hệ thống tiền tệ toàn cầu có thể tồn tại lâu dài nhưng không vĩnh viễn. Theo thời gian, khi trung tâm quyền lực toàn cầu thay đổi, và khi các nút thắt và sự không hoàn hảo trong hệ thống phát triển đến mức không bền vững, dẫn đến mức độ rối loạn ngày càng tăng, một hệ thống dần dần hoặc đột ngột được sắp xếp lại hoặc thay thế thành một hệ thống khác.
Phác thảo hệ thống tiền tệ tiếp theo
Hệ thống tiền tệ tiếp theo sẽ trông như thế nào là một câu hỏi mở. Hiện đã có nhiều đề xuất cho sự thay thế này. Dù nó diễn ra dưới hình thức nào, thì sẽ không hoàn toàn bị ràng buộc với bất kỳ đơn vị tiền tệ nào của một quốc gia, vì không có quốc gia nào đủ lớn cho điều đó.
Có thể kể đến một số đề xuất hiện nay: Định giá năng lượng phi tập trung; Bancor toàn cầu kỹ thuật số; Bancor khu vực kỹ thuật số; tiêu chuẩn vàng; Bitcoins như những tài sản dự trữ…
Vấn đề đặt ra, liệu Mỹ có từ bỏ hệ thống hiện nay để tự điều chỉnh sang một hệ thống mới?
Công nghệ chuỗi khối (blockchain) tạo ra các tùy chọn mới cho thanh toán quốc tế phi tập trung, được liên kết với một loại tiền tệ pháp định cụ thể hoặc một giỏ tiền tệ pháp định được tính theo một thuật toán nhất định.
Đây là phần mềm ứng dụng vào hệ thống ngân hàng toàn cầu hiện tương đối lạc hậu; có khả năng là một phương tiện giao dịch có tính thanh khoản cao hơn nhiều.
Năm 2020, các công ty hàng hóa lớn nhất trên thế giới, như BHP, Vale và Rio Tinto, đều đã hoàn thành việc bán quặng sắt trên blockchain cho các công ty Trung Quốc.
Các ngân hàng Singapore cũng tham gia vào các giao dịch như thế. Singapore cũng tổ chức các đối tác đã thử nghiệm các giao dịch blockchain với Sberbank của Nga. Công nghệ có thể dẫn đến tất cả các loại kênh thanh toán mới.
Việc thêm các chính phủ, các tổ chức có uy tín vào hỗn hợp để tạo ra các stablecoin đa tiền tệ trong khu vực, tức là tạo ra các Bancor khu vực cho mục đích thương mại quốc tế, có thể có khả năng sử dụng công nghệ tương tự trên quy mô lớn hơn.
Ngay tại Mỹ, Facebook cùng nhiều thành viên khác của thị trường đã thành lập nên hiệp hội Libra (nay đổi tên thành Diem).
Số vốn góp ban đầu cho mỗi hội viên là 10 triệu USD với 100 hội viên. Việc mở rộng hay thu hẹp hội viên do hiệp hội quyết định nhằm giữ giá trị ổn định của đồng Libra/Diem.
Số lượng tiền mã hóa Diem mới được phát hành dựa trên sự bảo chứng bằng một rổ các tài sản thực có độ biến động thấp là các trái phiếu Kho bạc của một số nước lớn như Mỹ, EU, Anh, Nhật… được lưu trữ ở những ngân hàng và tổ chức uy tín nhằm bảo chứng cho giá trị của Diem.
Điều này khá giống với chế độ bản vị vàng trước đây, nhưng bản chất vận hành trên nhu cầu nắm giữ danh mục trái phiếu Kho bạc để ổn định giá trị của Diem. Đồng thời, hệ thống tiền tệ này hoạt động theo cách phi tập trung hóa giao dịch chứ không phải phi tập trung hóa việc tạo ra tiền.
Do đó vai trò tạo ra tiền tệ danh nghĩa vẫn thuộc về phía ngân hàng trung ương. Ngoài những lợi ích từ hệ thống, từ công năng giao dịch tiền tệ kỹ thuật số còn giúp thay đổi cách thức nắm giữ tiền pháp định có chức năng dùng cho thanh toán thương mại toàn cầu.
Với hệ thống tiền tệ này, các cá nhân và doanh nghiệp nắm giữ Diem như nắm giữ danh mục được đảm bảo bởi các khoản nợ của các chính phủ. Nhưng vì luật định và các quy định trong mỗi nước để bảo vệ đồng tiền pháp định của họ đã hạn chế hoặc ngăn cấm việc một cá nhân, doanh nghiệp có thể sử dụng tiền để đầu tư trái phiếu Kho bạc các nước.
Mô hình hoạt động của Diem sẽ làm thay đổi cách nắm giữ tài sản này. Đồng thời, việc nắm giữ các tài sản này lại được sử dụng để làm phương tiện thanh toán ngoài chức năng cất trữ giá trị như khoản đầu tư.
Giờ đây, trên thị trường tài chính lại xuất hiện người mua mới là các nhà đầu tư cá nhân, doanh nghiệp ngoài các thành viên truyền thống được đề cập ở phần trên. Vấn đề lúc này, chính phủ mỗi nước sẽ ngăn cấm công dân của họ sử dụng tiền tệ của một nước khác nhưng liệu có thể ngăn cấm việc nắm giữ Diem khi mà hệ thống này giao dịch phi tập trung?
Điều gì xảy ra khi trong nước lại có thể sử dụng đồng Diem để thanh toán cho nhau ngoài chức năng tiền tệ toàn cầu/khu vực? Mỗi một nước sẽ phải thay đổi chính sách để chống vàng hóa, USD hóa và giờ sẽ là Diem hóa.
Đánh giá tiềm năng - Quan điểm cá nhân
Tiềm năng phát triển trong tương lai của đồng tiền mã hóa Diem vô cùng to lớn bởi năm lý do: Thứ nhất, cộng đồng các thành viên trực thuộc hiệp hội Diem là những tổ chức hàng đầu trong nhiều lĩnh vực và có thể ứng dụng tiền mã hóa một cách trực tiếp trong lĩnh vực của họ nên điều đó sẽ tạo ra bước đầu vững chắc để lôi kéo thêm nhiều tổ chức khác vào mạng lưới Diem Blockchain.
Các tổ chức này cũng vận động hành lang tạo các mối quan hệ giúp kết nối Diem với các ngân hàng trung ương lớn trên toàn cầu.
Thứ hai, Diem sử dụng cơ chế của blockchain nhằm đảm bảo an toàn, bảo mật giao dịch và tiết kiệm chi phí cho người dùng.
Thứ ba, Diem có ngôn ngữ lập trình riêng gắn liền với nguồn mở Diem Blockchain nhằm giúp các lập trình viên, nhà phát triển tạo ra các ứng dụng dựa trên hợp đồng thông minh một cách dễ dàng.
Thứ tư, Diem được bảo chứng bằng những loại tài sản ổn định với độ biến động thấp, giúp làm giảm rủi ro tỷ giá; tạo ra sự khác biệt của Diem so với các đồng tiền mã hóa truyền thống.
Thứ năm cộng đồng người sử dụng Facebook đông đảo là cơ sở để tạo ra một mạng lưới người dùng lớn ngay từ đầu đối với đồng Diem.
Mặc dù Diem có nhiều mặt tích cực và hứa hẹn sẽ trở thành đồng tiền mã hóa được kỳ vọng trong cộng đồng tiền mã hóa. Thế nhưng vẫn có nhiều vấn đề còn đang gặp phải và Diem mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu.
Quả thực chúng ta có thể thấy, Diem sẽ có thể giúp thế giới tốt đẹp hơn bằng cách phi tập trung hóa các giao dịch, các nền tảng công nghệ và mang lại muôn vàn những lợi ích khác cho người dùng với mức phí phải chăng.
Thế nhưng, Diem có đi đến mục đích cuối cùng hay không thì còn là một câu chuyện dài. Mặc dù vậy, tất cả các chủ thể trong nền kinh tế và các chính phủ cần phải chuẩn bị sẵn một kịch bản cho sự thành công của đồng Diem hay một loại tiền mã hóa nào đó được chấp nhận sẽ làm thay đổi cách thế giới vận hành hiện nay.
Tác giả: TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu, Khoa Tài chính, Trường ĐH Kinh tế TP.HCM
Nguồn:
.jpg)